Over orgaan- en weefseldonatie kun je veel vragen hebben. Hieronder vind je een aantal vragen en antwoorden. Heb jij een andere vraag? Stuur dan een e-mail naar donatiecoordinator@etz.nl.
- Wie is geschikt om weefsels en organen af te staan?
Bijna iedereen is geschikt om donor te zijn. Zowel jonge als oude mensen kunnen een ander nieuw leven geven of de kwaliteit van het leven verbeteren. Of iemand uiteindelijk geschikt is als donor, hangt af van het moment, de oorzaak en de plaats van overlijden.
Weefseldonatie is in veel gevallen mogelijk. Of iemand thuis, in een verzorgingshuis, verpleeghuis of ziekenhuis overlijdt, heeft geen invloed. Orgaandonatie is alleen mogelijk als de donor op de Intensive Care is overleden. De donor krijgt kunstmatige beademing zodat de bloedcirculatie intact blijft. Dit is nodig om de te doneren organen in goede conditie te houden.
- Kunnen patiënten bij ziekte of medicijngebruik donor zijn?
Ook als je ziek bent of medicijnen gebruikt, is het zinvol om je te registreren als donor. De geschiktheid van de donor hangt af van hoe en wanneer iemand komt te overlijden. Pas op het moment van overlijden kan een arts vaststellen of er nog geschikte weefsels en organen zijn om te doneren.
Met een registratie geef je de bereidheid tot donatie aan. Op het moment dat iemand komt te overlijden, volgt altijd een uitgebreid onderzoek welke organen en weefsels geschikt zijn voor donatie. Daarbij bekijkt de zorgverlener ook de medische voorgeschiedenis. Als organen of weefsels niet geschikt blijken te zijn voor donatie, worden ze ook niet verwijderd.
Regelmatig veranderen de medische inzichten: een aandoening die vandaag een belemmering vormt voor donatie, is dat misschien in de toekomst niet meer. Iedere registratie blijft daarom welkom.
- Kan iemand met een euthanasie- of non-reanimatieverklaring donor zijn?
Ja, dat kan. Iemand met een niet-reanimerenverklaring kan altijd donor zijn van weefsels, en soms van organen. Orgaandonatie na euthanasie is onder bepaalde omstandigheden mogelijk. Dit gebeurt altijd in overleg met de huisarts of specialist.
- Is iemand die hersendood is wel echt dood?
Ja, iemand die hersendood is, is ook daadwerkelijk en definitief overleden. Een mens is hersendood als alle hersenfuncties voor altijd zijn uitgevallen en de hersenen en de hersenstam geen prikkels meer kunnen produceren en ontvangen. Dit is onomkeerbaar. Voor nabestaanden is het niet altijd te bevatten dat hun dierbare is overleden. Door de apparatuur lijkt het voor hen soms alsof hun dierbare nog in leven is.
- Hoe geef je toestemming voor donatie?
Donatie is alleen mogelijk met toestemming van de potentiële donor of diens familie. Artsen zijn verplicht na het overlijden van een potentiële donor het Donorregister te raadplegen. In dit register kan iedereen vanaf twaalf jaar laten vastleggen wat de wens is voor orgaan- en weefseldonatie.
In het register staan de volgende opties:
- ja, ik geef toestemming;
- nee, ik geef geen toestemming;
- mijn nabestaanden beslissen;
- een specifieke persoon beslist.
Iedere Nederlander krijgt in het jaar waarop hij of zij achttien wordt een registratieformulier. Jouw registratie kun je op ieder gewenst moment veranderen.
Wil je je online registreren? Houd je DigiD-code bij de hand en ga naar de website van het Donorregister.
- Kan een donor wel op de gewone manier worden begraven of gecremeerd?
Bij zowel orgaan- als weefseldonatie is het belangrijk om het volgende te weten:
- de overledene kan gewoon worden begraven of gecremeerd;
- wanneer de overledene is opgebaard, is van de donatieprocedure niets meer te zien;
- indien gewenst kan de overledene ook thuis opgebaard worden;
- soms moet rekening gehouden worden met de kledingkeuze voor de overledene.
- Wat gebeurt er als iemand zich niet heeft laten registreren?
Jongeren die 18 jaar worden, krijgen een brief waarin ze gevraagd wordt een keuze in te vullen in het Donorregister. Als mensen geen keuze invullen, staan zij in het Donorregister met “geen bezwaar tegen donatie”. De nabestaanden moeten het in principe accepteren als iemand geen bezwaar had tegen donatie. Maar als familie aannemelijk kan maken dat de overledene geen donor wilde zijn, gaat de donatie niet door.
Het is belangrijk dat zorgprofessionals de donatievraag stellen aan nabestaanden. De wachtlijsten voor een transplantatie zijn lang. Actuele donatiecijfers vind je op de website van de Transplantatiestichting.
- Wie regelt de hele donatieprocedure?
Donatieprocedure bij orgaandonatie
Na toestemming voor orgaandonatie wordt de orgaandonatiecoördinator ingeschakeld. De orgaandonatiecoördinator heeft samen met de verpleegkundigen en artsen van het ETZ de taak om nabestaanden voor, na en tijdens de donatieprocedure goed te begeleiden.
De nabestaanden krijgen, indien gewenst, na vier tot zes weken een brief waarin staat hoe de transplantatie is gegaan. Indien gewenst komt de orgaandonatiecoördinator op bezoek bij de nabestaanden thuis. Tijdens dit bezoek legt de orgaandonatiecoördinator alles nog eens uit en beantwoordt vragen. Veel nabestaanden maken hiervan gebruik.
Donatieprocedure bij weefseldonatie
Bij weefseldonatie begeleiden en informeren de arts en verpleegkundigen de nabestaanden. Na enkele weken krijgen de nabestaanden, als zij dit wensen, van de Nederlandse Transplantatie Stichting (NTS) een brief over het resultaat van de weefseldonatie.
- Hoe verloopt de orgaandonatieprocedure?
De orgaanprocedure start zodra toestemming is verkregen.
- De behandelend arts belt de orgaandonatiecoördinator uit het Radboudumc Nijmegen met het verzoek zo spoedig mogelijk naar het ETZ te komen.
- De orgaandonatiecoördinator zorgt voor aanmelding bij orgaancentrum Eurotransplant. Er zijn veel gegevens nodig zoals lengte, gewicht en labgegevens. Bij Donation after brain death (hersendood) gaat de coördinator nogmaals na of de diagnostiek naar hersendood op de juiste manier heeft plaatsgevonden en is vastgelegd op het hersendoodformulier.
- Bij een donation after brain death (hersendood) blijft de circulatie intact. Daarom is het noodzakelijk dat een anesthesioloog ondersteuning verleent. Na het stoppen van de beademing treedt de circulatiestilstand spoedig op.
- Bij Donation after circulatory death (hartdood) is het bespreken van het verdere verloop erg belangrijk. Hierbij kunnen de nabestaanden aanwezig zijn bij het moment van overlijden (de hartstilstand) waarna de overledene met enige spoed naar de operatiekamer vervoerd moet worden.
- Is aan alle eisen voldaan? Dan kan de uitnameprocedure van organen na enkele uren plaatsvinden in de operatiekamer van het ETZ.
Een gespecialiseerd chirurgisch team voert de operatie uit. Deze operatie duurt tussen de twee en zeven uur. De organen worden in een bepaalde volgorde uitgenomen en steriel verpakt. - De operatiewond wordt netjes en zorgvuldig gesloten.