Actinische keratosen

Laatste update 01 mei 2024

Actinische keratosen worden niet als huidkanker beschouwd, maar als een voorstadium daarvan. Wel kunnen ze, als ze vele jaren blijven bestaan, groter worden en doorgroeien van de opperhuid de diepte in naar de lederhuid. Dan wordt het echte huidkanker: een plaveiselcelcarcinoom.

Ze ontstaan na langdurige blootstelling van de huid aan zonlicht en komen voor op huiddelen die aan zonlicht blootgesteld zijn zoals in het gelaat, oorschelpen, kale schedel, handruggen en onderbenen. Deze huidafwijkingen komen vooral voor bij mensen op oudere leeftijd, die vanwege hun beroep of vrije tijd veel in de zon zijn geweest.

Ook hebben patiënten waarbij de weerstand langdurig wordt onderdrukt, zoals bij patiënten die een orgaantransplantatie hebben ondergaan, een verhoogde kans op het krijgen van deze huidafwijkingen. Vooral mensen met een lichte huidskleur hebben een grotere kans op het ontwikkelen van actinische keratosen.

Hoe zien actinische keratosen eruit?

Het zijn huidafwijkingen die in het begin beter zijn te voelen dan te zien. Hierna ontstaan kleine of grotere huidkleurige of lichtbruine, ruwe, verhoornde plekken. Soms zijn zij licht pijnlijk bij aanraking.

Diagnose

De ervaren dermatoloog kan meestal de diagnose met het blote oog stellen. Soms kan bij twijfel een klein stukje weefsel onder plaatselijke verdoving worden weggenomen. In het laboratorium wordt dan met een microscopisch onderzoek de diagnose bevestigd.

Behandeling

Omdat actinische keratosen oppervlakkig zijn gelegen kunnen ze meestal met een oppervlakkige therapie worden behandeld. In de meeste gevallen wordt cryotherapie met vloeibare stikstof gebruikt. Als grotere gebieden door actinische keratosen zijn aangedaan, kan Photodynamische therapie worden toegepast. Ook kunnen in zo’n geval zalven worden gebruikt, zoals Efudix crème of Aldara crème. Soms kan het nodig zijn de actinische keratose uit te lepelen of weg te snijden.

Vooruitzichten

Actinische keratosen ontstaan op huiddelen die sterk zijn blootgesteld aan zonnestralen. Daarom ontstaan er vaak meerdere actinische keratosen en in de loop der tijd ontstaan er vaak ook meerdere. Het kan dus goed zijn dat mensen met actinische keratosen over de tijd meerdere behandelingen moeten ondergaan. Wanneer de plekjes daarmee onder controle zijn, zijn de vooruitzichten uitstekend.