Laatste update 02 mei 2024
Behandeling van leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie (LMD)
Er is geen bewezen behandeling voor de droge vorm van leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie. We wijzen patiënten er wel op dat het verstandig is om te stoppen met roken en om gezond te eten (zie risicofactoren). Ook wordt vaak een voedingssupplement voorgeschreven (AREDS-2). Bespreek dit met uw oogarts.
Sinds meer dan 10 jaar worden patiënten met de natte vorm van maculadegeneratie behandeld met ooginjecties met een vasculaire endotheliale groeifactor (VEGF)-remmer. VEGF-remmers zorgen ervoor dat er minder nieuwe bloedvaten gevormd worden, dat er minder vaatlekkage is en dat de ernst van ontstekingsprocessen in het netvlies afneemt. Hieronder kunt u lezen hoe dat gaat.
Injecties met Avastin® of Lucentis® of Eylea® in het oog
Injecties met vaatgroeiremmer worden uitgevoerd bij patiënten met vaatnieuwvormingen en/of vaatlekkage in het oog door:
- leeftijdsgebonden exsudatieve macula degeneratie (“natte vorm” van maculadegeneratie);
- diabetische retinopathie (met maculaoedeem);
- bloedvatafsluitingen (thrombose van het netvlies);
- vaatnieuwvorming bij hoge bijziendheid;
- neovasculair glaucoom (hoge druk na bloedvatafsluiting of bij diabetische retinopathie);
- Overig (macula oedeem na staaroperatie, of bij uveitis).
Vaatgroeiremmers
Er worden verschillende vaatgroeiremmers gebruikt bij deze aandoeningen, zowel in Nederland als in de rest van de wereld. In Nederland worden voornamelijk Avastin® en Lucentis® en Eylea® gebruikt.
Avastin® is een bestaand geneesmiddel dat vaatnieuwvorming en vaatlekkage remt door het blokkeren van een belangrijke groeifactor, VEGF (Vasculair Endotheel Groei Factor) genaamd. Deze processen spelen bij de bovengenoemde oogziekten een belangrijke rol. Onderzoek heeft uitgewezen dat remming van deze groeifactor in het oog met VEGF remmers, ook vaatnieuwvorming en vaatlekkage in het oog afremt. Bij een aanzienlijk deel van deze patiënten leidde dit zelfs tot een verbetering van de gezichtsscherpte. Avastin® is niet een officieel geregistreerd medicijn voor deze indicatie (‘off label use’), maar al jaren een veel gebruikt medicijn voor alle bovenstaande aandoeningen wereldwijd. In Nederland wordt bijna altijd met Avastin gestart.
Lucentis® en Eyela® zijn verwant aan Avastin® en officieel geregistreerde medicijnen voor de behandeling van patiënten met maculadegeneratie en diabetisch maculaoedeem, bloedvatafsluitingen en vaatvernieuwing bij hoge bijziendheid. Aan Lucentis® en Eylea® zijn hoge kosten verbonden voor de gezondheidszorg, het middel is zo’n 20 keer duurder dan Avastin®.
Er zijn meerdere grote wetenschappelijke onderzoeken gedaan waarbij de middelen vergeleken zijn. Voor bijna alle aandoeningen zijn de middelen even effectief. Tevens zijn er geen verschillen in de veiligheid aangetoond tussen de middelen. Naar aanleiding van deze studies wordt in het ETZ en in de rest van NL in de meerderheid van de gevallen gestart met Avastin®. Alleen bij diabetisch maculaoedeem en een lage gezichtsscherpte wordt soms gestart met Lucentis® of Eylea®.
Avastin® is meestal het middel van eerste keuze voor alle indicaties. Bij onvoldoende reactie besluit de oogarts mogelijk om u te behandelen met een van de dure medicijnen (Lucentis®/Eylea®).
Bij aanvang van het behandeltraject wordt Avastin® of Lucentis® of Eylea® door middel van een injectie driemaal in het oog toegediend, om de 4 weken. 4 weken na de derde injectie zal het oog opnieuw onderzocht worden. Dan wordt een verder behandelplan besproken. Aanvullende informatie over het te verwachten behandelingsschema kunt u vinden in de folders maculadegeneratie, maculaoedeem door vaatocclusies of diabetisch maculaoedeem. Vaak zijn er nog aanvullende injecties nodig. Soms moet het oog nog gelaserd worden. Het kan ook zijn dat er alleen controle afspraken gemaakt worden. De totale duur van de behandeling kan jaren duren en bij patiënten met maculadegeneratie soms levenslang.
De controles vinden meestal plaats op het maculaspreekuur. Patiënten worden gecontroleerd door één van de oogartsen die hierin gespecialiseerd zijn: Dr. van Lith-Verhoeven Dr. Van Hecke of Dr. Lardenoije. Er is op dezelfde dag meestal ook een operatiekamer beschikbaar, waar patiënten meteen behandeld kunnen worden. Meestal is de afspraak voor de injectie reeds gemaakt aansluitend aan uw controle op het maculaspreekuur. Dit scheelt een extra bezoek aan de polikliniek.
Behandeling met Avastin® of Lucentis® of Eylea®
Dag van de behandeling
Op de dag van de injectie meldt u zich op de polikliniek. U krijgt een druppelverdoving in het oog en het oog wordt daarna ontsmet met jodiumoplossing. Bent u allergisch voor jodium dan moet u dit van tevoren aangeven. Hierna wordt de injectie met het medicijn toegediend door de oogarts.
Naar huis
Na de toediening kunt u naar huis. U mag na de behandeling niet zelf autorijden. Op verzoek kunt u een verband op het behandelde oog krijgen. Het is dan ook verstandig iemand mee te nemen om u te begeleiden of met het openbaar vervoer te komen. Als u een verband heeft, adviseren wij het verband ongeveer 1-2 uur te laten zitten, daarna mag u het zelf verwijderen.
- Voorkom ongeveer 24 uur lang dat er water in het oog komt!
Wat zijn de risico’s van de injectie?
Vaak hebben mensen na de injectie een wat branderig gevoel aan het oog, of wat vage pijnklachten, ook kan er roodheid van het oog bestaan. Dit wordt meestal veroorzaakt door een bloeduitstorting van het slijmvlies van het oog. Dit is geheel onschuldig en trekt vanzelf na 1-2 weken weer weg.
Er zijn zeer kleine risico’s aan de toediening van Avastin®, Lucentis® of Eylea® in het oog, die zouden kunnen leiden tot een daling van het gezichtsvermogen, zoals
- infecties van het oog
- verhoogde oogdruk
- bloedingen
- netvliesloslating
Na inspuiten van een geneesmiddel in het oog dat de vaatgroei remt (Avastin®/Lucentis®/Eylea®), bestaat er een zeer gering risico op thrombo-embolische afwijkingen (bloedpropjes).
Mocht je last hebben van genoemde klachten en/of andere klachten, dan moet je deze aan je arts of de dienstdoende oogarts melden.
Vragen of zorgen?
Als je vragen of zorgen hebt over de behandeling, raadpleeg dan de medewerkers van de oogarts.
Lees ook aanvullende informatie betreffende uw oogaandoening en/of de behandeling met Avastin® , Lucentis® of Eylea® vinden op de website www.oogartsen.nl
Er zijn ook folders beschikbaar met informatie over het behandeltraject van de besproken aandoeningen: Maculadegeneratie, macula oedeem door veneuze occlusie, diabetisch maculaoedeem.
Organisaties die u kunnen steunen
MD Vereniging
Voor patiënten met Macula Degeneratie
Postbus 2034 3500 GA Utrecht
030 298 07 07
www.mdvereniging.nl
Oogvereniging
Postbus 2344, 3500 GH Utrecht
030 299 28 78
info@oogvereniging.nl
Diabetesvereniging Nederland
Voor patiënten met diabetes
Postbus 470 3830 AM Leusden
033 463 05 66
www.dvn.nl
Meer informatie
- Naar oogheelkunde
- Naar maculadegeneratie