Zorgverleners, eventuele wettelijk vertegenwoordigers en naasten willen de beste zorg voor de patiënt. Meestal komt die wens overeen met de zorg die verleend kan worden, maar soms willen patiënten en naasten in de behandeling iets anders. Hierin kunnen zorgverleners zich niet altijd vinden. Dit kan tot emoties leiden bij beslissingen die gaan over het levenseinde. De welbekende slogan ‘opgeven is geen optie’ kan moed geven, maar ook de acceptatie van een onafwendbaar einde moeilijker maken. Door angst voor het levenseinde wordt vaak, tegen beter weten in, een second opinion overwogen, omdat de patiënt of naasten hopen dat er nog behandelmogelijkheden zijn.
Moeilijke gesprekken of beslissingen vinden vooral op drie momenten plaats:
- bij de diagnose ofwel het slechtnieuwsgesprek;
- bij het staken van de behandeling;
- gedurende de palliatieve zorg als het over pijnstilling en sedatie gaat.
Richtlijn
Naar aanleiding van verschillende vraagstukken bij het levenseinde van moslimpatiënten is de richtlijn ‘Interculturele zorg rond het levenseinde bij moslimpatiënten’ binnen het ETZ opgesteld. Wij hopen dat het kan bijdragen aan goede zorg.