Wil je meer weten over huidkanker? Lees hieronder de veelgestelde vragen.
Wat is huidkanker?
Huidkanker ontstaat wanneer gewone huidcellen ontaarden in kwaadaardige cellen, die ongeremd gaan groeien.
Welke soorten huidkanker zijn er?
De drie meest voorkomende soorten huidkanker zijn (in volgorde van frequentie): het basaalcelcarcinoom, het plaveiselcelcarcinoom en het melanoom. Er zijn nog andere soorten huidkanker die minder vaak voorkomen.
Wat is de oorzaak van huidkanker?
De drie meest voorkomende soorten huidkanker worden alle veroorzaakt doordat de huid in het verleden te veel is blootgesteld aan de zon. Dat kan zijn door herhaaldelijke verbrandingen in de zon, en dan vooral in de jeugd. Dat gebeurt ook vaak bij zogenaamde ‘bakvakanties’. Maar ook jarenlange langdurige blootstelling aan de zon, zoals bij buitenwerkers het geval is, is een risicofactor voor het krijgen van huidkanker.
Dat huidkanker steeds meer voorkomt, wordt veroorzaakt door de toegenomen blootstelling aan de zon, denk daarbij aan vakanties naar zonnige gebieden, jaarlijks meerdere vakanties, meer buitenactiviteiten, e.d. Maar ook in de zonnebank zit UV-licht, dat net zo slecht is als het UV-licht van de zon. De zonnebank kan net zozeer huidkanker veroorzaken als de zon.
Kan je huidkanker voorkomen?
Omdat huidkanker vooral veroorzaakt wordt door te veel UV-licht, is daar iets aan te doen. Het meeste UV-licht op de huid komt van de zon. De schade aan de huid die in het verleden heeft plaatsgevonden is niet meer te herstellen. Maar om verdere schade te voorkomen, is bescherming tegen te veel zon zeker belangrijk. Vooral kinderen, met een nog dunne huid, moeten goed beschermd worden.
Voorkom verbranden (ook rood worden is verbranden!) en voorkom te lang in de zon blijven. Tips daarbij zijn:
- Smeren met een zonbeschermingsmiddel factor 30 of hoger en dan altijd elke 2-3 uur.
Kwetsbare lichaamsdelen bedekken met niet te dunne kleding.
Pet of hoed én zonnebril op.
Ook uit de zonnebank komt UV licht. Ons advies: niet doen.
Kan iedereen huidkanker krijgen?
Huidkanker is typisch een aandoening van mensen met een lichte huid. Hoe lichter de huid, hoe meer de huid gevoelig is voor verbranding en dus voor het krijgen van huidkanker. Hoe donkerder de huid, hoe minder kans op huidkanker. De aangeboren pigmentatie van de huid beschermt tegen de kwalijke gevolgen van de zon. Maar dat betekent niet dat mensen met een donkerder huid (huidtype 3 en 4) onbeperkt in de zon kunnen. Ook zij moeten zich beschermen tegen de zon.
Hoe vaak komt huidkanker voor?
Van alle kankers van het lichaam wordt huidkanker en dan vooral het basaalcelcarcinoom het meest gezien. Huidkanker neemt toe, de laatste jaren zelfs met bijna 10 procent per jaar.
Is huidkanker erfelijk?
De meest voorkomende soorten huidkanker, het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcelcarcinoom, zijn op zichzelf niet erfelijk. Wel is het huidtype erfelijk. Ouders met een lichte huid krijgen meestal ook kinderen met een lichte huid. En een lichtere huid is meer gevoelig voor het ontwikkelen van huidkanker. Het melanoom kan in bepaalde gevallen wel erfelijk zijn, bijvoorbeeld bij het niet vaak voorkomende zogenaamde dysplastisch naevus syndroom.
Hoe herken ik huidkanker?
Het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcelcarcinoom groeien eerst als bultjes en plekjes die niet verdwijnen. Later worden het wondjes die open blijven, waar wondvocht uit komt en die bloeden. Andere soorten lijken op rode eczeemplekjes, die niet genezen.
Het melanoom ontstaat vanuit pigmentcellen. Moedervlekken die van vorm en kleur veranderen en die later gaan bloeden en jeuken zijn verdacht voor huidkanker. Hoe eerder huidkanker behandeld wordt, hoe groter de kans op genezing.
Hoe spoor ik huidkanker op?
De vooruitzichten van huidkanker zijn mede afhankelijk van de fase waarin de huidkanker zich bevindt. In een vroege fase, wanneer de huidkanker nog klein is en niet diep is ingegroeid, zijn de mogelijkheden voor een radicale behandeling erg goed. Hoe langer de huidkanker er zit, hoe meer kans op doorgroei en uitzaaiing, waardoor de behandeling moeilijker wordt.
Het is dus van belang huidkanker in een vroege fase te ontdekken en te behandelen. Het zelf goed in de gaten houden van de huid kan hierbij helpen. Men kan de huid met goede verlichting zelf inspecteren, éénmaal per twee à drie maanden. Bij het onderzoeken van de huid moet men letten op nieuwe plekken en kleurveranderingen, veranderingen van vorm en het groter worden van de plek.
Voorts kan pijn of jeuk van een bestaande of nieuwe plek een teken van kwaadaardigheid zijn. Wanneer men een afwijking constateert, dan is het natuurlijk raadzaam een huisarts of dermatoloog te raadplegen.
Hoe wordt huidkanker behandeld?
Huidkanker kan goed behandeld worden. Hoe sneller je behandeld wordt, hoe groter de kans op succes.
Wat gebeurt er als de huidkanker niet behandeld wordt?
Het typische aan kanker is dat het ongeremd doorgroeit als het onbehandeld blijft. Zo ook met huidkanker. Hoewel het basaalcelcarcinoom niet uitzaait, kan het wel plaatselijk groter worden en doorgroeien in alle omliggende lichaamsstructuren, zoals botten, zenuwen, bloedvaten, oog en neus. Het gaat zweren, bloeden, ruiken en het wordt pijnlijk.
Is het beter helemaal niet meer in de zon te komen?
De zon heeft ook goede eigenschappen: zonder zon geen leven. We worden vrolijk van de zon, het geeft ons een goed humeur. We hebben zon nodig om voldoende vitamine D aan te maken. Vitamine D is nodig voor onze botaanmaak, maar ook voor ons immuunsysteem. Het is als met vele prettige zaken in het leven: niet te veel en niet te lang.
Mag ik nog wel onder de zonnebank?
Er is veel onderzoek gedaan naar het UVA-licht dat uit de zonnebank komt en we weten nu zeker dat het huidkanker kan veroorzaken. Ook wordt er geen vitamine D door aangemaakt, waardoor botten niet sterker worden en de afweer niet toeneemt.
Door UVA-licht treedt wel een versnelde veroudering van de huid op, met verlies van elasticiteit en stevigheid en natuurlijk met een toename van rimpels. Het is beter niet onder de zonnebank te gaan.
Waarom zitten in zo veel cosmetica zonbeschermingsmiddelen?
Dat is niet zozeer ter voorkoming van huidkanker, maar om een tweede gevolg van te veel zon te voorkomen: huidveroudering en rimpels. Bij huidveroudering door de zon wordt de huid hobbelig en grauw-gelig van kleur. De huid verliest zijn elasticiteit en stevigheid, er ontstaan bruine zonnevlekken (of ouderdomsvlekken), het aantal rimpels neemt toe en deze worden dieper. Overigens kunnen die verschijnselen tegenwoordig goed met de fractional-laser behandeld worden.
De zonbeschermingsmiddelen in cosmetica zijn echter niet sterk genoeg om de felle zon te weerstaan. Daarvoor moet worden bijgesmeerd met een veel sterkere factor: 30 of hoger.
Toch wil ik graag een bruin kleurtje. Wat nu?
Mensen met een zeer lichte huid, de huidtypes 1 en 2, worden eigenlijk niet bruin in de zon. Ze worden rood, wat vaak wordt aangezien als een gezond kleurtje. Maar feitelijk is die rode kleur een lichte eerstegraads verbranding. De zon en de zonnebank is voor hen af te raden. Mensen met zo’n huid kunnen alleen bruin worden uit een potje: bruin zonder zon. De bruine kleurstoffen begeven zich in de hoornlaag, ze zijn onschadelijk en kunnen zonder risico gebruikt worden.
Wat betekent de indeling in huidtypes?
De meest gebruikte indeling van huidtypes is gebaseerd op de mate van pigmentatie zoals iemand die vanaf zijn geboorte heeft. De indeling is gemaakt door de dermatoloog Fitzpatrick en is gebaseerd op de reactie op zonlicht.
